This is a guest blog written by Oxfam France in support of the No Profit on Pandemic campaign and translated into Dutch.
Een jaar geleden betreurde Nederland haar eerste sterfgeval door het coronavirus. Nu is er hoop: het vaccin tegen Covid-19 is er! Maar niet voor iedereen.
Wemos, Oxfam Novib, TNI, FNV, HAI, De Goede Zaak, Farma ter Verantwoording en War Child Holland zetten hun schouders onder het Europees Burgerinitiatief No Profit On Pandemic. Samen gaan we voor 1 miljoen Europese handtekeningen.
Onderteken het Europees burgerinitiatief op www.noprofitonpandemic.eu/nl
Het vaccin is er! Maar niet voor iedereen.
De beperkte productiecapaciteit van een handvol bedrijven maakt dat de
leveringen niet meekunnen. In Nederland en Europa worden geplande
vaccinatiecampagnes geannuleerd en uitgesteld. In vele landen uit het Globale
Zuiden zijn deze nauwelijks opgestart.
Om deze crisis die ons allemaal treft te overwinnen, moet samenwerking prevaleren boven concurrentie. Zorgen voor eerlijke toegang tot veilige en transparante vaccins is de grote uitdaging van 2021.
Iedereen kan zich mobiliseren door het Europees burgerinitiatief ‘Geen Winst op de Pandemie’ te ondertekenen. Het initiatief stelt menselijke gezondheid boven financiële belangen van de farmaceutische industrie.
Het Europees burgerinitiatief: No profit on pandemic
Wat is een Europees burgerinitiatief?
Burgers van de Europese Unie hebben het recht om met een Europees burgerinitiatief (EBI) een wetswijziging voor te stellen aan de Europese Commissie. Daarvoor is de steun van ten minste een miljoen EU-burgers nodig. Dit systeem is bedoeld om burgers zo nauw mogelijk bij de democratische werking van de EU te betrekken.
Zelfs voordat de vaccinatiecampagnes in Europa begonnen, was het gebrek aan transparantie rond de contracten van de Europese Commissie met farmaceutische bedrijven al een probleem.
In september was 51% van de vaccins al besteld door de rijkste landen, die samen maar 13% van de wereldbevolking vertegenwoordigen.
Meer dan 200 Europese NGO’s, vakbonden, verenigingen in de gezondheidszorg, politieke partijen en studentenbewegingen sloegen de handen in één en lanceerden op 30 november het burgerinitiatief ‘No Profit on Pandemic’
Vijf redenen om het Europees burgerinitiatief te steunen
Nr. 1: Iedereen gelijk beschermen
Op 18 januari luidde de directeur van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de noodklok: terwijl hoge-inkomenslanden in een snel tempo begonnen met vaccineren, waren er in landen met lage inkomens slechts 25 vaccins toegediend. Als deze tendens aanhoudt, zullen de armste landen hun bevolking tot 2022 niet kunnen vaccineren. Daarnaast zal in veel landen eind 2021 nauwelijks een op de tien mensen gevaccineerd zijn.
Vaccins zouden voor iedereen beschikbaar moeten zijn. Dit is niet alleen een kwestie van rechtvaardigheid en gelijkheid, maar ook een kwestie van gezond verstand. Het opduiken van nieuwe varianten in de afgelopen weken – zoals in het VK en Zuid-Afrika – is een waarschuwing: zolang er in de wereld virushaarden blijven bestaan, is de dreiging van een opleving van de epidemie een risico voor iedereen.
Nr. 2: Zorgen voor transparantie en herstel van vertrouwen
Er is veel wantrouwen rondom vaccins, terwijl vaccins ons een van de grootste kansen bieden om uit de pandemie te komen. De ongekende snelheid waarmee ze zijn ontwikkeld, vaak op basis van nieuwe innovatieve technologieën, heeft bij een deel van de bevolking terecht vragen opgeroepen. Deze twijfels moeten met de grootst mogelijke transparantie worden beantwoord.
De Europese Commissie, die van de EU-lidstaten een mandaat heeft gekregen om met farmaceutische bedrijven te onderhandelen over de aankoop van vaccins, weigert deze transparantie. Wij eisen openheid over de contracten die zij met de industrie hebben afgesloten, over de verkoopprijzen en over de resultaten van onderzoek en klinische proeven. Dit is een voorwaarde om het vertrouwen van de burgers te herstellen.
Nr. 3: Publieke controle over onze publieke middelen
Sinds het begin van de gezondheidscrisis hebben regeringen over de hele wereld bijna 10 miljard dollar aan overheidsgeld vrijgemaakt voor onderzoek en ontwikkeling van vaccins en andere behandelingen tegen Covid-19. Sanofi, een toonaangevend Frans farmaceutische bedrijf, heeft 200 miljoen euro ontvangen van de Franse regering en 2,1 miljard van de Verenigde Staten voor de ontwikkeling van hun vaccin.
Maar in ruil voor al deze miljarden worden er heel weinig voorwaarden gesteld. De laboratoria blijven vrij om hun prijzen te bepalen voor de verkoop van vaccins, die variëren van 3 tot meer dan 30 dollar per dosis. Het Amerikaanse bedrijf Pfizer kan een winstmarge maken van 20-30%. In een tijd waarin miljoenen mensen sterven aan Covid-19 en wereldwijd tot 500 miljoen mensen in armoede zouden kunnen vervallen als gevolg van de economische gevolgen van de pandemie, zou een dergelijke winst onredelijk zijn.
Nr. 4: Samenwerking boven concurrentie stellen
Patenten en intellectuele eigendomsrechten geven farmaceutische bedrijven een monopolie op hun productie, marketing en prijsstelling. Op dit moment heeft alleen Pfizer het recht zijn vaccins te produceren, ondanks de enorme behoefte hieraan, met als enige doel winst te garanderen.
Dit is hetzelfde systeem dat jarenlang miljoenen mensen met hiv en aids de toegang tot levensreddende behandelingen heeft belet. India en Zuid-Afrika hebben bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO) stappen ondernomen om bepaalde regels over intellectueel eigendom op te schorten. Maar rijke landen, aangevoerd door de Europese Unie, verzetten zich daar al maanden tegen. Sinds afgelopen zomer heeft de Wereldgezondheidsorganisatie ook het C-TAP platform ontwikkeld, om de uitwisseling van intellectuele eigendomsrechten mogelijk te maken. Maar tot nu toe heeft nog geen enkel farmabedrijf vrijwillig ingestemd met deelname. Zijn de winsten voor de farmaceutische industrie echt meer waard dan onze levens en gezondheid?
De opheffing van de intellectuele eigendomsrechten zou het voordeel hebben dat deze productiecapaciteiten aanzienlijk worden vergroot, waardoor de vaccinatiecampagnes in Nederland, Europa en de rest van de wereld zouden kunnen worden versneld.
Nr. 5: People have the power!
Geconfronteerd met een mondiale uitdaging, zal alleen een mondiaal antwoord ons in staat stellen deze crisis te overwinnen. Als burgers hebben we de macht om deze situatie te veranderen. Het was dankzij publieke druk dat de Europese Commissie uiteindelijk een aantal van haar contracten met farmaceutische bedrijven vrijgaf.
Tijdens de hiv-crisis dwongen brede mobilisaties farmaceutische bedrijven om hun monopolies op te geven.
Als we 1 miljoen handtekeningen inzamelen, is de Europese Commissie verplicht om te reageren. Samen slagen we daarin!
Onderteken het Europees burgerinitiatief: www.noprofitonpandemic.eu/nl
Artikel oorspronkelijk verschenen bij Oxfam France: 5 raisons de soutenir l’initiative citoyenne européenne sur les vaccins