De Nederlandse regering kan dit najaar een belangrijke bijdrage leveren aan het bestrijden van de wereldwijde coronacrisis. Er staan drie internationale topconferenties op de agenda waarop Nederland zijn steun kan uitspreken voor het tijdelijk opheffen van intellectuele eigendomsrechten voor medische producten tegen Covid-19, waaronder vaccins. In een gezamenlijke brief roepen maatschappelijke organisaties Health Action International, Wemos, Oxfam Novib en Cordaid het kabinet op om politieke daadkracht te tonen.
In veel lage- en middeninkomenslanden is nog altijd een schrijnend gebrek aan Covid-19-vaccins. Dit kost veel mensenlevens, zorgt voor toenemende economische schade en kan leiden tot nieuwe, gevaarlijke mutaties van het virus.
Er worden nog te weinig vaccins geproduceerd en verreweg de meeste doses worden opgekocht door hoge-inkomenslanden. Door de intellectuele eigendomsrechten van Covid-19-producten tijdelijk op te heffen, kunnen farmaceuten overal ter wereld de vaccins namaken en voor een betaalbare prijs verkopen. Op deze manier krijgen alle landen eerlijke toegang tot deze producten.
Weerstand Europese Commissie
De maatregel om intellectuele eigendomsrechten tijdelijk op te heffen, de zogenoemde TRIPS-waiver, is een voorstel van India en Zuid-Afrika. Om dit voorstel in werking te laten treden, heeft het de steun nodig van alle lidstaten van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Meer dan honderd landen steunen dit, maar bijvoorbeeld een aantal EU-landen nog niet, omdat de Europese Commissie weerstand biedt.
Daarmee negeert de Commissie de oproepen van het Europees Parlement om werk te maken van de TRIPS-waiver. HAI, Wemos, Oxfam Novib en Cordaid vinden dat Nederland actie moet ondernemen om hierin verandering te brengen.
Motie Tweede Kamer
In juni heeft de Tweede Kamer de regering middels een motie verzocht om zich in Europees verband in te zetten voor de TRIPS-waiver. De komende periode biedt een aantal uitgelezen mogelijkheden voor het kabinet om deze motie uit te voeren door deel te nemen aan drie belangrijke internationale conferenties: de Europese Top op 21 en 22 oktober, de G20-bijeenkomst op 30 en 31 oktober en de Ministeriële Conferentie van de WTO van 30 november tot en met 3 december.
Mariëlle Bemelmans, directeur van Wemos: “Het delen van intellectueel eigendom en de kennis om vaccins te kunnen maken, is van groot belang om alle delen van de wereld te voorzien van deze levensreddende middelen. Farmaceuten delen hun informatie vooralsnog onvoldoende op vrijwillige basis. Daarom is het tijd voor onvrijwillige maatregelen, zoals de TRIPS-waiver. De gezondheid van mensen moet voorrang krijgen op extreme winstmarges van farmaceuten.”